هدی فریدی - بخش تغذیه و آشپزی تبیان
رژیم کتوژنیک

سرطان دومین دلیل مرگ در دنیاست که معمولاً با ترکیبی از جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی تحت درمان قرار می گیرد. استراتژی های تغذیه ای فراوانی آزمایش شده اند اما هیچکدام به طور خاص موثر نبوده اند. تحقیقات جدیدی در حال انجام است که می گوید رژیم غذایی کتوژنیک بسیار کم کربوهیدرات می تواند موثر باشد.

هشدار: هرگز نباید درمان های رایج سرطان را متوقف کرد و درمانی مثل رژیم کتوژنیک را جایگزین آن نمود.

رژیم کتوژنیک، یک رژیم بسیار کم کربوهیدرات است که شباهت های زیادی با رژیم اتکینز و سایر رژیم های کم کربوهیدرات دارد. در این رژیم مصرف کربوهیدرات به شدت کاهش داده شده و چربی جایگزین آن می شود. این تغییرات منجر به حالتی متابولیک به نام "کتوزیس یا کتون زدگی" می گردد. بعد از چند روز، چربی، منبع اصلی انرژی در بدنتان خواهد شد. این حالت موجب افزایش چشمگیر در میزان ترکیباتی به نام کتون ها در خون می شود. اگر رژیم کتوژنیک به عنوان یک شیوه ی درمانی برای سرطان مدنظر باشد، محتوای چربی به بالاتر از 90 درصد کالری بدن تبدیل خواهد شد.

نقش قند خون در سرطان

بسیاری از درمان های سرطانی، جوری برنامه ریزی شده اند که تفاوت های بیولوژیکی بین سلول های سرطانی و سلول های نرمال را هدف می گیرند. تقریباً تمام سلول های سرطانی در یک ویژگی مشترکند: آن ها از کربوهیدرات یا قند خون برای رشد و تکثیر تغذیه می کنند.

افرادی که قند خون بالا و دیابت دارند، احتمال بروز سرطان در آن ها بیشتر است. رژیم کتوژنیک می تواند در کاهش قند خون و کنترل دیابت بسیار موثر باشد

وقتی شما تحت رژیم کتوژنیک هستید برخی از فرایندهای طبیعی متابولیسمی تغییر کرده و قند خونتان پایین می آید. اصطلاحاً به این حال "گرسنگی" سلول های سرطانی می گویند.
تأثیر بلندمدت این " گرسنگی " و محرومیت برای سلول های سرطانی این است که آهسته تر رشد کرده، اندازه شان کوچکتر شده و حتی نابود می شوند. بنابراین به نظر می رسد رژیم کتوژنیک بتواند پیشرفت سلول های سرطانی را کاهش دهد زیرا میزان قند خون به سرعت کاهش می یابد.

سایر مزایای رژیم کتوژنیک در درمان سرطان

مکانیسم های متعدد دیگری نیز وجود دارند که توجیه می کنند رژیم کتوژنیک چطور می تواند به درمان سرطان کمک کند. حذف کربوهیدرات می تواند دریافت کالری را فوراً پایین بیاورد، در نتیجه انرژی کمتری در دسترس سلول های بدن خواهد بود. بنابراین رشد تومور و پیشرفت سرطان کُند خواهد شد.

ضمناً رژیم کتوژنیک فواید دیگری نیز دارد:

کاهش انسولین

انسولین یک هورمون آنابولیک است. یعنی وقتی وجود دارد، باعث رشد سلول ها می شود که شامل سلول های سرطانی نیز می گردد. بنابراین کاهش انسولین می تواند رشد تومور را کُند نماید.

افزایش کتون ها

سلول های سرطانی نمی توانند از کتون ها به عنوان غذا استفاده کنند. تحقیقات نشان می دهد کتون ها می توانند سایز تومور را کاهش داده و سرعت رشدش را کم کنند.

کاهش آسیب به میتوکندری

یافته ها همچنین نشان دادند که سرطان موجب آسیب اکسیداتیو به میتوکندری می شود، میتوکندری ها، تولیدکننده های انرژی سلول ها هستند.

رژیم کتوژنیک

کیفیت زندگی

مطالعه ای در مورد تأثیرات رژیم کتوژنیک روی 16 بیمار با سرطان پیشرفته صورت گرفت، چند نفر در میان راه از این آزمایش و تحقیق انصراف دادند چون از این نوع تغذیه لذت نمی بردند. باقی افراد که رژیم کتوژنیک را به مدت 3 ماه ادامه دادند، وضعیت روحی شان بهتر شده و بی خوابی هایشان کاهش یافته بود، بدون اینکه هیچ عارضه ی جانبی روی دهد. ولی این طور که به نظر می رسد برای خیلی از افراد پایبند ماندن به رژیم کتوژنیک کار سختی است.

آیا رژیم کتوژنیک می تواند به پیشگیری از سرطان کمک کند؟

سلول های سرطانی نمی توانند از کتون ها به عنوان غذا استفاده کنند. تحقیقات نشان می دهد کتون ها می توانند سایز تومور را کاهش داده و سرعت رشدش را کم کنند

مکانیسم هایی وجود دارد که بیانگر این است که این رژیم می تواند در پیشگیری از سرطان موثر باشد، زیرا تعدادی از ریسک فاکتورهای سرطان را کاهش می دهد. مانند کاهش میزان IGF-1 که هورمونی است مهم برای توسعه ی سلول ها که در رشد و پیشرفت سلول های سرطانی هم نقش دارد.

رژیم کتوژنیک می تواند قند خون و ریسک دیابت را کاهش دهد

شواهد نشان می دهد افرادی که قند خون بالا و دیابت دارند، احتمال بروز سرطان در آن ها بیشتر است. رژیم کتوژنیک می تواند در کاهش قند خون و کنترل دیابت بسیار موثر باشد.
چاقی هم یکی از عوامل موثر در ابتلا به سرطان است. از آنجایی که رژیم کتوژنیک یک ابزار قوی در کاهش وزن است، می تواند با مبارزه با چاقی، ریسک سرطان را هم پایین بیاورد.

البته این رژیم معایبی هم دارد و نباید خودسرانه و به مدت طولانی استفاده شود. این مطلب اطلاعات پایه ای را در مورد این رژیم و تاثیرش بر سرطان داده است. در صورت نیاز حتما باید تحت نظر متخصص تغذیه از آن پیروی نمایید.


تبیان